ІМША Ў НЯДЗЕЛЮ
Агульны катэхізіс, першы касцёльны наказ – у нядзелі і прадпісаныя святы ўдзельнічаць у св. Імшы і не рабіць неабавязковай працы.

Катэхізіс Каталіцкага Касцёла (ККК)

Як частка самой Літургіі вельмі рэкамендуецца гамілія, у якой на працягу літургічнага года выкладаецца на падставе святых тэкстаў таямніца веры і прынцыпы хрысціянскага жыцця. Без сур’ёзнай прычыны яе нельга прапускаць у Імшах, якія цэлебруюцца ў нядзелі і святы з абавязковым удзелам вернікаў.

Святая Маці-Касцёл лічыць сваім абавязкам ушаноўваць у пабожным успаміне збаўчую справу свайго боскага Абранніка ўвесь год у вызначаныя дні. Кожны тыдзень Касцёл адзначае ўспамін Уваскрасення Пана ў дзень, які назваў Панскім, а раз у год ушаноўвае Уваскрасенне Пана разам з Яго благаслаўлёнай Мукай у найвялікшае свята Пасхі.

На працягу года Касцёл адкрывае ўсю таямніцу Хрыста, пачынаючы з Уцелаўлення і Нараджэння да самага Унебаўшэсця, да дня Спаслання Духа Святога і да чакання благаслаўлёнай надзеі і прыйсця Пана.

Такім чынам, святкуючы таямніцы Адкуплення, Касцёл адкрывае вернікам багацце збаўчых цнотаў і заслуг свайго Пана так, што яны праяўляюцца ўвесь час, каб вернікі сутыкнуліся з імі і напоўніліся ласкай збаўлення.

Згодна з апостальскай традыцыяй, якая пачынаецца з самага дня Уваскрасення Хрыста, Касцёл цэлебруе Пасхальную таямніцу кожны восьмы дзень, які слушна называе днём Пана, або нядзеляй. У гэты дзень вернікі павінны збірацца разам, каб слухаць Божае слова, удзельнічаць у Эўхарыстыі і, памятаючы пра Муку, Уваскрасенне і славу Пана Езуса, дзякаваць Богу, які іх «адрадзіў да жывой надзеі праз Уваскрасенне Езуса Хрыста з мёртвых» (1 П 1, 3). Такім чынам, нядзеля — гэта першасны святочны дзень, і яго трэба так падкрэсліваць і прадстаўляць пабожнасці вернікаў, каб ён стаў таксама днём радасці і адпачынку ад працы. Паколькі нядзеля — гэта аснова і ядро ўсяго літургічнага года, яе нельга засланяць іншымі святкаваннямі, калі толькі яны сапраўды не маюць важнага значэння.

Дакументы Другога Ватыканскага Сабору (Канстытуцыя пра Святую Літургію)
SACROSANCTUM CONCILIUM

Дзень Пана – як называлася нядзеля з апостальскіх часоў – заўсёды меў асаблівую пашану ў гісторыі Касцёла з прычыны яе цеснай сувязі з самой сутнасцю хрысціянскай таямніцы. У тыднёвым цыкле нядзеля нагадвае пра дзень уваскрасення Хрыста. Гэта Пасха тыдня, падчас якой мы святкуем перамогу Хрыста над грахом і смерцю, а таксама завяршэнне ў Ім справы першага стварэння і пачатак “новага стварэння” (пар. 2 Кар 5, 17). Гэта дзень, калі мы ўдзячна ўзгадваем першы дзень існавання свету, гэта прадказанне “апошняга дня”, якога чакаем з жывою вераю, калі Хрыстус прыйдзе ў славе (пар. Дз 1, 11; 1 Тэс 4, 13–17) і ўсе рэчы адновяцца (пар. Ап 21, 5).


Перад абліччам новых сітуацый і праблем, якія з іх вынікаюць, сёння, напэўна, неабходна нанова адкрыць глыбокія дактрынальныя абгрунтаванні, якія з’яўляюцца падставай касцёльнага наказу, каб усе вернікі разумелі, наколькі вялікай каштоўнасцю ёсць нядзеля ў хрысціянскім жыцці. Імкнучыся да гэтага, мы ідзём следам за старадаўняй традыцыяй Касцёла, якую выразна пацвердзіў Другі Ватыканскі Сабор, навучаючы, што ў нядзелю «хрысціяне павінны збірацца разам, каб слухаць Божае слова і ўдзельнічаць у Эўхарыстыі, каб узгадваць муку, уваскрасенне і славу Езуса Хрыста і дзякаваць Богу, які іх “адарыў жывой надзеяй праз уваскрасенне Езуса Хрыста з мёртвых” (пар. 1 П 1, 3)».


Нядзеля – гэта дзень адпачынку, таму што менавіта гэты дзень Бог “благаславіў” і “асвяціў”, аддзяліўшы яго ад іншых дзён, каб ён быў сярод іх “днём Пана”.


Па сутнасці, у нядзелю хрысціянін больш, чым у які-небудзь іншы дзень, павінен памятаць пра збаўленне, якое было ахвяравана яму праз хрост і дзякуючы якому ён стаў новым чалавекам у Хрысце. «Пахаваныя ў хросце разам з Ім, вы ўваскрэслі таксама ў Ім дзякуючы веры ў дзеянне Бога, які ўваскрасіў Яго з мёртвых» (пар. Клс 2, 12; Рым 6, 4–6). Літургія падкрэслівае гэты характар хросту нядзелі і заклікае да здзяйснення абраду хросту не толькі ў Пасхальную вігілію, але таксама ў гэты дзень тыдня, “калі Касцёл ушаноўвае ўваскрасенне Хрыста”, і прапануе, каб чын пакаяння, што распачынае Імшу, меў форму акраплення асвячанай вадой, якая нагадвае хрост, як момант нараджэння кожнага хрысціянскага жыцця.


«Я з вамі ва ўсе дні аж да сканчэння веку» (Мц 28, 20). Гэтае абяцанне Хрыста ніколі не перастае гучаць у Касцёле. У ім заключаны сакрэт яго жыццяздольнасці і крыніца яго надзеі. Нядзеля, дзень уваскрасення, з’яўляецца не толькі ўспамінам мінулай падзеі, гэта таксама святкаванне жывой прысутнасці Уваскрослага сярод вернікаў.


Каб гэтая прысутнасць была па-сапраўднаму абвешчана і перажыта, недастаткова, каб вучні Хрыста маліліся індывідуальна і ўшаноўвалі Яго смерць і ўваскрасенне толькі ў сваёй душы, у глыбіні сваіх сэрцаў. Тыя, хто атрымаў ласку хросту, збаўляюцца не паасобку, але, будучы часткаю народа Божага, як члены Містычнага цела. Таму важна, каб яны збіраліся разам і ў поўні выяўлялі самабытнасць Касцёла як ecclesia – сходу, скліканага ўваскрослым Панам, які аддаў сваё жыццё, каб “рассеяных дзяцей Божых сабраць у адно”.


Нядзельная Эўхарыстыя сваім асаблівым святочным характарам і абавязковым удзелам у ёй усёй супольнасці, а таксама тым, што цэлебруецца “ў дзень, калі Хрыстус перамог смерць і зрабіў нас удзельнікамі свайго вечнага жыцця”, паказвае больш выразна свой эклезіяльны характар і з’яўляецца першапачатковым узорам іншых эўхарыстычных цэлебрацый. Кожная супольнасць, якая збірае сваіх членаў на “ламанне хлеба”, усведамляе, што яна ёсць месцам, дзе выразна выяўляецца таямніца Касцёла. У гэтай цэлебрацыі супольнасць адкрываецца на камунію з паўсюдным Касцёлам, молячы Айца “памятаць пра Касцёл, рассеяны па ўсім свеце”, і дапамагаць яму ўзрастаць у еднасці (усіх вернікаў з Папам і з пастырамі паасобных Касцёлаў), пакуль любоў не стане дасканалай.


З апостальскага ліста Яна Паўла ІІ DIES DOMINI

Нядзеля – дзень Пана
“Нядзеля – гэта дзень уваскрасення, гэта дзень хрысціянаў, гэта наш дзень!” св. Геранім
Успамінаючы сваё мінулае жыццё, такое існаванне па-за межамі Веры ў Адзінага Бога, Айца Ўсемагутнага, Стварыцеля неба і зямлі, усяго бачнага і нябачнага, будучы тады яшчэ няхрышчаным і сляпым… магу казаць, што нядзеля была маім самым нялюбым днём тыдня – такая лянота, абыякавасць, заўтра на працу, а любімыя пятніца і субота, калі можна пазабаўляцца, ужо прайшлі. Мінуў час… і сёння, калі жыву са Словам Божым побач, калі я разам з Хрыстом, усё цудоўным чынам змянілася. Як не цудам назваць тое, што дзень, які раней руйнаваў маю душу, зараз яе фармуе, чысціць, настаўляе і ажыўляе. Нядзеля, якая была днём нуды, ператварылася ў дзень радасці. Дзень, які быў пустым і непатрэбным, стаў напоўненым і ад тыдня да тыдня доўгачаканым. Нядзеля, якая здавалася такой доўгай і ненасычанай, пераапранулася… і зараз бачна такой імгненнай, якая патрабуе як мага хутчэй наступнай нядзелі, насычанай на ўзрастанне і развіццё. Так да спадобы тое, што казаў наш любы дасканалы св. Геранім: “Нядзеля – гэта дзень уваскрасення, гэта дзень хрысціянаў, гэта наш дзень!!!” І казаць няма больш чаго…

Але паразважаем далей. У нашым жыцці цэлы мяшок абавязкаў, шмат з якіх штодзённыя і руцінныя, але ёсць адзін абавязак-свята, такі безкаштоўны дар ад нядзелі да нядзелі, калі каталікі ідуць разам у храм, каб прыняць удзел у Эўхарыстыі. Каб не змарнаваць, а набыць час праз падзяку Хрысту, таму, хто ўстаў з мёртвых, асвяціўшы шлях да збаўлення. Нядзельная Імша – гэта такі адказ-паклон Наймагутнейшаму за створанае ўсё з нічога, за той давер, усталяваную для нас магчымасць развіцця, уладкаваўшыся на працу да Самога Пана Бога. Нядзеля – гэта такі неабходны адпачынак у Пану праз абнаўленне, дзеля вызвалення з палону граху душы, іншымі словамі, умацавання, каб ісці далей з радасцю і пачуццём адказнасці перад іншымі… З малітвай да патрэб усяго свету, а не толькі да брата ці сястры ў Хрысце. Ісці з падзякай у поўнай даверы і паслухмянасці Пану, праслаўляючы яго на жыццёвым шляху. Ці не ўваскрос Езус дзеля таго, каб паверылі нават тыя, хто сляпы і глухі не толькі ў целе, але і ў душы?! Так і мы, вернікі, тыя, хто прагне збаўлення, уваскрасаем разам з Хрыстом кожную нядзелю. Уваскрасаем дзеля таго, каб тыя, хто не чуе, пачулі, а тыя, хто не бачыць, убачылі, каб збавіць не толькі сябе, а ўвесь свет. Таму дзень Пана – гэта першы дзень тыдня, дзень, які задае тон астатнім дзеля таго, каб дайсці да наступнай нядзелі і ўмацавацца нанова. І так да таго апошняга дня, а менавіта да вечнага жыцця, такога збаўлення не паасобку, таму і збірацца трэба разам, яднацца ў нядзельнай Эўхарыстыі, будучы адкрытымі на Камунію зноў і зноў, пакуль разам станем дасканалымі, як дасканалы Айцец наш нябесны. Таму, дзе б мы ні былі, у той асаблівы дзень радасці, калі ўваскрос Сын Бога, трэба памятаць аб тым, што Касцёл паўсюдны і непахісны, таму, куды б мы не ішлі кожную нядзелю, нас заўсёды чакае тая абавязковая Імша, у якой прымаць удзел прагнем на карысць не толькі сябе, а ўсім людзям. Трэба разумець, што ў нядзельнай Імшы задзейнічана шмат асоб, якія ствараюць кожны раз атмасферу свята, з дапамогай якой мы выхоўваем у сябе тую, так неабходную ўсім нам для ўзрастання, хрысціянскую радасць, якая, у свой час, вядзе нас да супакою. Дзень радасці – гэта дзень адпачынку, калі заўважаем і адзначаем тое, што не бачым у руціне цяперашняга часу. Дзень, калі бачым Тварэнне Бога, праз разважанне над Словам Пана і малітву, якая мае асаблівую моц, калі вернікі разам размаўляюць са Стварыцелем. Народ Божы перажывае нанова гамілію ў касцёле, калі слухаем разам чытанне Святога Пісання праз узрушанасць сваіх сэрцаў, што натхняе на міласэрнасць і настаўніцтва праз уласны прыклад у добрых справах, захоўванне Запаведзяў, каб свяціць у цемры. Толькі дапамагаючы слабым і бедным, мы будзем адчуваць тое сапраўднае шчасце, да якога вядзе нас нядзельная Эўхарыстыя. Ведаючы аб тым, што Езус Хрыстус цярпеў ад ран дзеля нас, памятаючы аб тым, што Яго Уваскрасенне з’яўляецца апагеем яго існавання, можам казаць аб тым, што нядзеля – гэта Пасха тыдня, што час збаўлення ідзе разам з намі. Што апошні час ужо настаў, нягледзячы на тое, што гэты свет пакуль яшчэ існуе. Не трэба чалавеку шукаць лёгкага ў цемры і пустэчы, каб не патрапіць у пастку насычэння цела, якое ўсё роўна памрэ. Дзейсны скарб у Касцёле, там, дзе насычаецца душа, якая будзе жыць вечна, іншымі словамі, багацце там, дзе ёсць абавязак.

Спажываючы штодзённа Божае Слова, паважаючы Касцёльныя Традыцыі, прымаючы за аснову свайго развіцця і ўпарадкавання Вучэнне Настаўніцкага Касцёла, разумеем, што той абавязак дня Пана ў разуменні Божага чалавека выглядае як неабходнасць дзеля росквіту душы, сталасці позірку на патрэбы быцця і лёгкасці сэрца на добрую справу. Гэта кожны раз як глыток свежага паветра дзеля таго, хто тоне ў бездані сучаснага часу, каб не знікла Надзея на збаўленне, асвятляючы адзінаверны шлях. Гэта заўсёды як глыток вады дзеля таго, хто гіне ад смагі ў пустыні сённяшніх выпрабаванняў, каб утрымаць Веру на радасць Таму, Хто дараваў свабоду. Гэта назаўжды, як іскра, з якой загарыцца полымя дзеля таго, хто акачанеў ад халодных сэрцаў навакольнай яго рэчаіснасці, каб Любоў навярнула да Хрыстовага жыцця ўсіх. Каб з моцаю Духа Святога, атрыманага падчас нядзельнай Эўхарыстыі, памятаць, што знаходзімся на працы ў Бога. Такой адказнай і немаючай аналагаў працы ў кантэксце развіцця чалавецтва, ад нядзелі да нядзелі, каб быць гатовымі, калі прыйдзе час адказнасці. Амэн.

(З вамі разважаў вернік Ян Сіні)